Camera access, hay quyền truy cập vào camera trên những thiết bị XR, là một chủ đề đang nhận được nhiều sự quan tâm và tranh cãi trong cộng đồng công nghệ. Tính năng này có thể ví như con dao hai lưỡi: một mặt, nó mở ra nhiều tiềm năng cho các ứng dụng XR, đặc biệt là Mixed Reality và Augmented Reality với dữ liệu về không quan xung quanh người dùng; mặt khác, nó cũng đặt ra những lo ngại lớn về quyền riêng tư của người dùng.
Tiềm Năng của Camera Access trong XR
Khi quyền truy cập vào camera được cho phép, các nhà phát triển XR có thể sáng tạo ra các ứng dụng mới đột phá. Một trong những tiềm năng lớn nhất là việc tích hợp camera stream với trí tuệ nhân tạo (AI) để nhận diện và tăng cường (augment) các vật thể xung quanh người dùng. Điều này giúp tạo ra trải nghiệm XR sống động hơn và tăng cường khả năng tương tác với môi trường thực tế.
Cụ thể, camera access có thể giúp mở rộng phạm vi tracking trong headset XR. Hiện tại, nhiều thiết bị chỉ theo dõi chuyển động của cơ thể người dùng và các controllers đi kèm. Tuy nhiên, với quyền truy cập camera, các ứng dụng XR có thể theo dõi các vật thể ngoài cơ thể người dùng như văn bản, đồ nội thất, hoặc các yếu tố khác trong môi trường.
Ứng Dụng Thực Tế của Camera Access
- Theo dõi mở rộng: Hiện nay, các hệ thống XR chủ yếu chỉ theo dõi cơ thể người dùng và bộ điều khiển. Khi được truy cập camera, các ứng dụng có thể phát triển khả năng theo dõi vật thể khác như sách, nội thất, cây cối, động vật hoặc các chi tiết quan trọng khác từ môi trường. Ví dụ, khi bạn nấu ăn và đeo XR headset với camera access, ứng dụng XR có thể dùng camera và AI để phân tích các nguyên liệu bạn đang có, hay nhắc bạn khi đồ ăn vừa chín tới nhờ vào màu sắc nguyên liệu mà camera của headset nhìn tháy. Điều này khó thực hiện được nếu thiếu camera access.
- Đào tạo AI qua góc nhìn người dùng: Khi camera của headset XR thu thập dữ liệu từ môi trường, AI có thể được huấn luyện dựa trên góc nhìn thực tế của người dùng, giúp cải thiện khả năng tương tác thông minh trong các ứng dụng tương lai.
- Hiển thị tốt hơn các vật thể ảo: Nhờ vào việc nhận biết các yếu tố từ môi trường thực tế (như ánh sáng, bề mặt), các ứng dụng XR có thể hiển thị các vật thể ảo chân thật hơn. Ví dụ, khi nhận diện được nguồn sáng trong phòng, hệ thống có thể điều chỉnh đổ bóng và phản chiếu của các vật thể ảo để trông tự nhiên hơn.
Những Lo Ngại Về Quyền Riêng Tư
Vấn đề lớn nhất khi cho phép truy cập camera là nguy cơ mất quyền riêng tư. Người dùng có thể không nhận thức được rằng góc nhìn của mình đang bị theo dõi và thu thập bởi các ứng dụng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân người dùng mà còn đến những người xung quanh họ. Ví dụ, nếu một người bạn hoặc người thân vô tình nằm trong phạm vi của camera, họ có thể không biết rằng hình ảnh của mình đang bị thu thập và sử dụng cho các mục đích mà họ có thể không đồng ý.
Bên cạnh đó, dữ liệu từ camera thường được truyền đến đám mây để xử lý, và nếu không có sự minh bạch, rất khó để người dùng biết rõ dữ liệu của họ sẽ được sử dụng như thế nào.
Triển Khai Camera Access Trong Thực Tế
Hiện nay, rất ít nhà sản xuất headset cho phép nhà phát triển truy cập vào luồng camera của thiết bị. Phần lớn chỉ có các thiết bị dành cho doanh nghiệp, chẳng hạn như dòng Varjo XR, mới cung cấp tính năng này vì lý do bảo mật và quyền riêng tư. Tuy nhiên, xu hướng này đang bắt đầu thay đổi.
Pico là một trong những hãng đầu tiên cho phép truy cập camera cho nhóm khách hàng doanh nghiệp. Apple Vision Pro cũng đi theo hướng này, nhưng tính năng vẫn bị giới hạn. Meta gần đây đã công bố kế hoạch cho phép các nhà phát triển truy cập vào camera của Meta Quest bắt đầu từ năm 2025. Hiện vẫn chưa rõ liệu tính năng này sẽ chỉ dành cho doanh nghiệp hay sẽ mở rộng cho người dùng cá nhân thông qua các ứng dụng trên Meta Horizon Stores.
Kết Luận
Quyền truy cập camera trên các thiết bị XR mở ra một tương lai với những trải nghiệm hoàn toàn mới mẻ, từ việc theo dõi môi trường, tích hợp AI, cho đến việc hiển thị chân thực các vật thể ảo. Tuy nhiên, song song với những tiềm năng này là mối lo ngại không nhỏ về quyền riêng tư của người dùng. Để công nghệ này có thể phát triển một cách bền vững, các nhà phát triển và nhà sản xuất cần đưa ra các giải pháp minh bạch và bảo vệ quyền riêng tư một cách tối đa. Trong tương lai, camera access có thể trở thành một tính năng quan trọng và thiết yếu trong trải nghiệm XR, nhưng chỉ khi người dùng cảm thấy an tâm về quyền riêng tư của mình.
