Quân đội Mỹ đang nỗ lực làm mới chương trình IVAS (Integrated Visual Augmentation System) sau khi dự án IVAS ban đầu (hợp tác với Microsoft từ năm 2021 với hợp đồng trị giá 21 tỷ USD) đã không được như kỳ vọng. Mục tiêu là phát triển các thiết bị hiển thị thực tế tăngcường (AR) tiên tiến để hỗ trợ binh sĩ trên chiến trường tương lai. Trong bối cảnh chiến tranh hiện đại đang thay đổi nhanh chóng với sự gia tăng của các hệ thống không người lái được điều khiển bởi các thiết bị thực tế mở rộng (XR), việc trang bị cho binh sĩ những công nghệ như vậy trở nên cấp bách hơn bao giờ hết để đảm bảo ưu thế và sự chủ động trên chiến trường.
Bối cảnh: Dự án IVAS ban đầu không được như kỳ vọng
Dự án IVAS được khởi động với tham vọng cung cấp cho binh sĩ một headset AR, dựa trên công nghệ HoloLens 2 của Microsoft. Thiết bị này được kỳ vọng sẽ hỗ trợ cả trong huấn luyện và chiến đấu, đặc biệt trong điều kiện môi trường khắc nhiệt (như ban đêm, hay lúc bom đạn loạn lạc), bằng cách hiển thị thông tin quan trọng trực tiếp trước mắt người dùng. Microsoft đã giành được hợp đồng sản xuất trị giá lên đến 22 tỷ USD vào năm 2021. Tuy nhiên, ngay sau đó, hàng loạt vấn đề xuất hiện: binh sĩ trong chương trình thử nghiệm phàn nàn về cảm giác không thoải mái, chóng mặt, buồn nôn và độ tin cậy của hệ thống không đảm bảo, hay cả việc hở sáng của màn hình có thể khiến binh sĩ bị phát hiện bởi lính bắn tỉa của đối phương.
Để khắc phục, Quân đội Mỹ đã chia dự án thành ba phiên bản: IVAS 1.0, 1.1 và 1.2. Trong đó, phiên bản 1.2 được xem là bước cải tiến quan trọng, chuyển từ thiết kế dạng mũ bảo hiểm với góc nhìn 70 độ sang thiết kế phẳng, có thể gập lên, với góc nhìn 60 độ. Dù đã thử nghiệm IVAS 1.2 và nhận được phản hồi tích cực từ binh sĩ, Quân đội Mỹ vẫn chưa quyết định mua sắm số lượng lớn, mà tiếp tục tập trung vào giai đoạn nguyên mẫu để hoàn thiện yêu cầu.
IVAS Next: Soldier Borne Mission Command
Để đẩy nhanh tiến độ và giải quyết các vấn đề còn tồn đọng, Quân đội Mỹ đã công bố chương trình Soldier Borne Mission Command – còn gọi là “IVAS Next”. Theo lịch trình được công bố vào tháng 8, ít nhất một công ty sẽ được chọn để thiết kế và chế tạo nguyên mẫu (prototype) cho phiên bản IVAS mới. Quân đội sử dụng cơ chế Other Transaction Authority (OTA) để rút ngắn thời gian, yêu cầu các công ty nộp bản đề xuất vào giữa tháng 5 và trình diễn (demo) phần cứng ngay sau đó. Đến giữa tháng 6, một yêu cầu chính thức về prototype sẽ được phát hành, và hợp đồng OTA sẽ được trao vào cuối tháng 8. Các công ty thắng thầu sẽ có 7 tháng, tức đến khoảng tháng 3 năm 2026, để bắt đầu giao hàng.
Chương trình này nhấn mạnh tầm quan trọng của giải pháp kỹ thuật, với tiêu chí đánh giá chủ yếu dựa trên chất lượng công nghệ mà các nhà thầu đề xuất. Điều này cho thấy quyết tâm của Quân đội Mỹ trong việc tạo ra một hệ thống AR thực sự hiệu quả cho binh sĩ.
Chiến tranh hiện đại: sự lên ngôi của Drone và XR
Chiến tranh ngày nay đang thay đổi mạnh mẽ với sự phát triển của các hệ thống không người lái, chẳng hạn như máy bay không người lái (drone). Những thiết bị này được sử dụng rộng rãi trong trinh sát, giám sát và thậm chí là các vai trò chiến đấu. Điểm đặc biệt là chúng thường được điều khiển từ xa thông qua các thiết bị XR, chẳng hạn như kính thực tế ảo (VR). Công nghệ XR mang lại cho người điều khiển khả năng quan sát toàn cảnh và kiểm soát chính xác hơn, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động.
Ví dụ, một phi công drone đeo kính VR có thể nhìn thấy hình ảnh trực tiếp từ camera của máy bay, như thể đang ngồi trong buồng lái, giúp đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác. Sự kết hợp giữa AR và các hệ thống không người lái không chỉ giảm thiểu rủi ro cho binh sĩ mà còn mở ra khả năng phối hợp phức tạp giữa con người và máy móc trên chiến trường. Và đó chính là lý do mà quân đội Mỹ đang gấp rút phát triển những hệ thống không người lái, trong đó việc trang bị thiết bị AR như IVAS cho binh sĩ trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Trong chiến trường tương lai, nơi mà tốc độ và sự phối hợp là yếu tố sống còn, khả năng này có thể mang lại ưu thế vượt trội. Chẳng hạn, một binh sĩ đeo headset IVAS có thể theo dõi vị trí của drone đồng minh, nhận cảnh báo về mối đe dọa từ kẻ thù, hoặc thậm chí ra lệnh tấn công mà không cần rời mắt khỏi môi trường xung quanh. Điều này không chỉ tăng cường hiệu quả chiến đấu mà còn bảo vệ tính mạng của họ trong những tình huống nguy hiểm.
